Bị cảm lạnh phải làm sao? Cách phòng ngừa như thế nào?

Trong chúng ta hầu hết ai cũng từng bị cảm lạnh ít nhất một lần. Bạn không thể khẳng định mình sẽ không mắc cảm lạnh mà chỉ có thể giảm nguy cơ mắc nếu có sức đề kháng và hệ miễn dịch tốt.

Cảm lạnh là gì?

Cảm lạnh là tình trạng cơ thể bị nhiễm lạnh do đường hô hấp bị nhiễm vi khuẩn, virus. Cảm lạnh có thể gặp phải ở mọi đối tượng, đặc biệt là trẻ em và người cao tuổi do đây là nhóm đối tượng có hệ miễn dịch và sức đề kháng yếu.

Chứng bệnh này thường xuất hiện khi trời lạnh và mưa, thời tiết thay đổi hay trong những ngày giao mùa. Niêm mạc bị khô khiến cơ thể dễ nhiễm virus. Cảm lạnh khiến cơ thể mỏi mệt, khó chịu, gây ho, đau họng, đau cơ hay đau đầu,...

Bệnh cảm lạnh hầu như không gây ảnh hưởng nghiêm trọng gì tới sức khỏe của người trưởng thành nhưng lại gây ảnh hưởng lớn đến trẻ em. Trẻ nhỏ có cơ thể nhạy cảm, còn non nớt, hệ miễn dịch chưa hoàn thiện nên nếu mắc cảm lạnh mà không được chữa trị kịp thời dễ dẫn tới các bệnh nguy hiểm hơn như viêm phổi, viêm phế quản,...

Phân biệt cảm lạnh và cảm cúm

Cảm lạnh và cảm cúm đều là bệnh đường hô hấp với những triệu chứng gần giống nhau nên rất nhiều người nhầm lẫn hai bệnh này là một. Thế nhưng hai tình trạng bệnh này hoàn toàn khác nhau.

Nguyên nhân gây bệnh

• Cảm lạnh: do các loại virus thuộc chủng Rhinovirus, hoặc Enterovirus, xâm nhập vào cơ thể qua đường mắt, mũi, miệng, lây qua đường hô hấp khi tiếp xúc với giọt bắn của người bệnh khi nói chuyện, hắt hơi, ho,...
• Cảm cúm: do các loại virus cúm A và cúm B

Tình trạng bệnh

Bệnh cảm lạnh thông thường có thể tự khỏi sau một tuần. Bệnh chỉ tác động tới các cơ quan như xoang, mũi hoặc họng, kèm theo các triệu chứng nhẹ. Gồm có đau đầu, thân nhiệt không tăng nhiều, tiến triển bệnh chậm,...

Tuy nhiên, với bệnh cảm cúm nếu không điều trị sớm có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng với sức khỏe như viêm phổi, nhiễm trùng tai, xong, thậm chí là nhiễm trùng máu. Cảm cúm bắt đầu với triệu chứng sốt 38 - 39 độ C, đau đầu rồi tới đau nhức cơ thể, mệt mỏi, sổ mũi, triệu chứng dồn dập, tăng nhanh.

Triệu chứng bệnh cảm lạnh

Triệu chứng cảm lạnh khác nhau tùy vào cơ địa mỗi người. Có thể hiểu đơn giản là những người có sức đề kháng và miễn dịch tốt thì triệu chứng sẽ nhẹ hơn. Sau 1 - 3 ngày bị nhiễm lạnh thì cơ thể có những biểu hiện như:

• Ho, hắt hơi
• Sốt nhẹ
• Ngạt mũi, chảy nước mũi, sổ mũi, chảy nước mắt
• Đau họng, viêm họng
• Đau đầu
• Đau nhức cơ thể
• Người mệt mỏi, khó chịu
• Sưng hạch bạch huyết
• Cảm thấy có áp lực trong tai và mặt

Các triệu chứng thường kéo dài từ 3 - 7 ngày. Giai đoạn 3 ngày đầu hoặc trong tuần đầu tiên bị bệnh, người bệnh rất dễ lây nhiễm cho người khác.

Khi nào cần đến bệnh viện?

Nếu sau khi điều trị bằng thuốc mà các triệu chứng cảm lạnh không thuyên giảm mà có những dấu hiệu trầm trọng hơn thì bạn nên đến bệnh viện.

Đối với người lớn

• Sốt cao trên 38,5 độ C từ 5 ngày trở lên hoặc đột ngột bị sốt sau một thời gian ngừng sốt.
• Thường xuyên có hiện tượng khó thở, thở khò khè.
• Đau họng và đau đầu nhiều, kéo dài.
• Bị xoang nghiêm trọng.

Đối với trẻ em

Cơ thể của trẻ em dễ bị tổn thương và chưa phát triển hoàn thiện hệ thống miễn dịch. Vì vậy khi trẻ có bất kỳ triệu chứng nào dưới đây thì người lớn cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được điều trị kịp thời, tránh những biến chứng nguy hiểm. Các triệu chứng gồm:

• Trẻ sơ sinh 1 - 4 tháng tuổi bị sốt trên 38 độ C
• Sốt tăng hoặc kéo dài trên 2 ngày.
• Các triệu chứng không cải thiện mà càng có dấu hiệu tăng lên
• Trẻ bị ho, khó thở, thở khò khè.
• Chán ăn, mệt mỏi.
• Đau tai, đau đầu.
• Buồn ngủ bất thường, rối loạn ý thức.

Biến chứng của cảm lạnh

Thông thường bệnh cảm lạnh sẽ khỏi sau vài ngày hoặc 1 tuần. Tuy nhiên không tránh khỏi trường hợp gây ra các biến chứng nguy hiểm với sức khỏe, gồm:

• Hen suyễn: cảm lạnh có thể gây kích hoạt các cơn hen suyễn với người mắc bệnh lý này
• Viêm tai giữa: virus hoặc vi khuẩn có thể xâm nhập vào không gian phía sau màng nhĩ, dẫn đến các triệu chứng như đau nhức tai, dịch mũi tiết ra có màu xanh hoặc vàng, sốt trở lại.
• Viêm xoang cấp tính: nếu không điều trị cảm lạnh kịp thời dễ dẫn đến viêm và nhiễm trùng xoang ở cả người lớn và trẻ em
• Nhiễm trùng thứ cấp khác: viêm họng liên cầu khuẩn, viêm phổi, viêm phế quản

Điều trị cảm lạnh

Vệ sinh mũi sạch sẽ

Người bệnh cần vệ sinh mũi sạch sẽ bằng cách hỉ mũi để tống khứ chất dịch ra ngoài, tránh vi khuẩn và chất nhầy xâm nhập sâu hơn. Trước và sau khi hỉ mũi nên rửa sạch tay để tránh lây bệnh cho người khác. Bạn có thể dùng một số sản phẩm xịt mũi để vệ sinh mũi như xịt mũi ngũ sắc Agenytin, nước biển sâu xisat xanh,...

Vệ sinh miệng và họng bằng nước muối loãng

Người bệnh nên dùng nước muối loãng để súc miệng, súc họng vì nó có tính sát khuẩn, sát trùng cao, vừa làm dịu đi cơn đau rát vừa giúp kháng viêm hiệu quả. Tuy nhiên, hãy nhớ là nước muối loãng vì nồng độ muối quá cao sẽ phản tác dụng, làm cho tình trạng viêm nhiễm trở nên nghiêm trọng hơn.

Bạn có thể dùng nước muối sinh lý pha sẵn hoặc tự pha muối tinh với nước ấm để súc miệng 2- 4 lần/ngày sẽ nhanh khỏi bệnh.

Uống nước ấm, nước chanh mật ong hoặc nước gừng

Uống nước ấm sẽ làm dịu cổ họng. Và tốt nhất là uống nước ấm pha với mật ong hoặc nước gừng. Đây đều là những nguyên liệu có tính kháng khuẩn, chống viêm và mang đến rất nhiều công dụng tốt sẽ giúp bạn giảm ho, giảm đau họng, tan đờm trong cổ họng và giữ ấm cơ thể.

Sử dụng tinh dầu

Thoa một chút tinh dầu tràm, tinh dầu bạc hà vào vùng dưới mũi sẽ giúp thông mũi và giảm bớt cơn đau mũi. Bạn cũng có thể thoa tinh dầu vào lòng bàn chân, thái dương hoặc hòa với nước tắm để làm ấm cơ thể và cải thiện bệnh hiệu quả.

Sử dụng sản phẩm điều trị

Một số sản phẩm thuốc ho - cảm lạnh sẽ làm giảm các triệu chứng của bệnh cảm lạnh, giúp bạn mau khỏe. Chẳng hạn như viên ngậm trị ho Bảo Thanh, viên ngậm Strepin chanh mật ong, siro trị ho - tiêu đờm P/H,...

Sinh hoạt và nghỉ ngơi hợp lý

Khi nhiễm bệnh cảm lạnh, cơ thể cần được nghỉ ngơi để nhanh phục hồi, tái tạo năng lượng và tăng cường sức đề kháng để chống lại bệnh tật. Vì vậy bạn không nên chủ quan hay gắng sức làm việc khi cơ thể mệt mỏi, đau đầu, đau họng,...

Phải làm sao để phòng bệnh cảm lạnh?

Những ngày giao mùa, thời tiết thay đổi, cơ thể con người chưa kịp thích nghi là thời điểm thuận lợi để virus xâm nhập vào cơ thể gây các bệnh về đường hô hấp, đặc biệt là bệnh cảm lạnh. Để phòng tránh thì bạn cần:

• Rửa tay sạch sẽ và thường xuyên với xà phòng, nước rửa tay hoặc dung dịch sát khuẩn
• Không dùng chung đồ dùng với người bệnh, hạn chế tiếp xúc với người bệnh vì có khả năng lây nhiễm qua giọt bắn khi ho, hắt hơi, nói chuyện,...
• Giữ môi trường sống sạch sẽ, lau dọn thường xuyên và khử khuẩn đồ dùng
• Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, cân bằng, bổ sung thêm các loại vitamin và khoáng chất (đặc biệt là vitamin C) để tăng cường sức đề kháng và nâng cao hệ miễn dịch
• Dành thời gian tập luyện thể dục
• Ngủ đủ giấc và có chế độ sinh hoạt hợp lý
• Khi ra ngoài nên đeo khẩu trang, mặc quần áo giữ ấm cơ thể

Lời kết: Không chỉ là cảm lạnh mà dù gặp phải bất kỳ chứng bệnh nào về đường hô hấp bạn cũng không nên chủ quan, cần sớm điều trị để tránh dẫn đến những biến chứng nguy hiểm. Và tốt nhất là hãy phòng tránh ngay từ đầu nhé!

THAM VẤN Y KHOA: DƯỢC SĨ HÀ HẰNG