Cách nhận biết các loại mụn thường gặp và cách trị mụn hiệu quả

Mụn là nỗi ám ảnh với cả nam và nữ. Dù là loại mụn nào cũng ảnh hưởng đến thẩm mỹ và khiến làn da trở nên kém mịn màng, gây ra tâm lý tự ti. Trong bài viết này Nhà Thuốc Sức Khỏe sẽ hướng dẫn bạn cách nhận diện và phân biệt các loại mụn thường gặp để có hướng điều trị phù hợp.

Mụn là gì?

Mụn là những khối u có kích thước khác nhau, có thể ẩn dưới lớp biểu bì hoặc bên trên bề mặt da. Mụn hình thành khi lỗ chân lông bị bít tắc do nhiều nguyên nhân. Tùy vào loại mụn sẽ gây cảm giác đau nhức, làn da bị sưng đỏ và tổn thương ở từng mức độ. 

Mụn xuất hiện ở nhiều vị trí trên cơ thể nhưng chủ yếu trên khuôn mặt. Bởi lẽ đây là nơi làn da nhạy cảm và tuyến nội tiết hoạt động mạnh, dễ sinh ra mụn. 

Ai thường dễ bị mụn?

Mụn có thể xảy ra ở bất kỳ ai, với bất cứ đối tượng nào. Tuy nhiên, đối tượng thường bị mụn là những người thường có sự thay đổi nội tiết tố như thanh thiếu niên trong độ tuổi dậy thì, nữ giới đến kỳ kinh nguyệt, phụ nữ mang thai,...Khi nồng độ hormone trong cơ thể tăng lên hoặc bị mất cân bằng sẽ tăng hoạt động của tuyến bã nhờn, da mặt tiết nhiều dầu hơn, lỗ chân lông bị bít tắc và vi khuẩn xâm nhập gây nên mụn.

Ngoài ra thì những người làm việc trong môi trường ô nhiễm, khói bụi, hóa chất cũng dễ bị mọc mụn. 

Nguyên nhân hình thành mụn

Mụn xuất hiện do tình trạng viêm da, lỗ chân lông bị bít tắc và tạo điều kiện cho vi khuẩn trú ngụ. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến hình thành mụn:

• Chế độ ăn uống không lành mạnh, uống ít nước, ăn thực phẩm cay nóng, đồ ăn nhanh, đồ chiên xào nhiều dầu mỡ, chất béo, chất bảo quản
• Tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, bụi bẩn
• Chưa vệ sinh da sạch sẽ 
• Thói quen thức khuya, ngủ không đủ giấc,...
• Thay đổi hoocmon, nội tiết tố trong cơ thể, khi hàm lượng Estrogen giảm thì nồng độ Progesterone tăng cao kích thích tuyến dầu hoạt động mạnh hơn
• Tinh thần căng thẳng, stress kéo dài
• Sử dụng mỹ phẩm kém chất lượng, không phù hợp với làn da 
• Chăm sóc da sai cách 

Cách nhận diện các loại mụn thường gặp 

Mụn trứng cá

Mụn trứng cá thường là tên gọi chung cho tất cả các loại mụn xuất hiện trên da mặt. Thực tế chúng có thể mọc ở nhiều vị khác như lưng, cổ, ngực, bả vai,...

Mụn trứng cá liên quan đến tình trạng tắc nghẽn nang lông do chứa nhiều chất nhờn và tế bào chết tích tụ gây viêm nhiễm.

Ban đầu mụn trứng cá có kích thước nhỏ, sờ bề mặt da thấy hơi cộm, chưa gây đau đớn nhưng cảm giác khó chịu là không tránh khỏi. Sau đó mụn tăng kích thước, vùng da xung quanh cũng sưng tấy và mức độ nghiêm trọng nhất là hình thành mụ ở giữa, gây đau nhức. 

Mụn trứng cá là loại mụn thường gặp nhất ở tuổi dậy thì và giai đoạn cơ thể thay đổi hormone. Nếu không điều trị sớm sẽ lan rộng và có nguy cơ cao để lại các vết sẹo lồi, sẹo lõm, thâm sẹo mất thẩm mỹ.

Mụn đầu đen

Đây cũng là một trong những loại mụn thường gặp nhất. Mụn đầu đen được coi là cấp độ đầu của mụn trứng cá. Đúng như tên gọi, nó khiến là da xuất hiện những đốm đen li ti, dày đặc nhất ở vùng mũi và hai bên cánh mũi. Sở dĩ có màu đen là do nhân mụn khi nhô lên bề mặt da, nhanh chóng bị oxy hóa do tiếp xúc với không khí. 

Mụn đầu đen tuy không gây đau, không viêm sưng nhưng nếu không xử lý đúng cách có thể dẫn đến viêm sâu hơn và chuyển biến thành các dạng mụn nặng hơn gây viêm.

Mụn đầu trắng 

Mụn đầu trắng hình thành khi tế bào chết trên da tích tụ lâu ngày kết hợp cùng bụi bẩn, dầu thừa, bã nhờn gây bít tắc lỗ chân lông. Mụn đầu trắng cùng thuộc nhóm mụn không viêm như mụn đầu đen nhưng nó không có cồi và nằm bên dưới lỗ chân lông đóng kín.

Khi làn da xuất hiện mụn đầu trắng bạn sẽ thấy rõ được sự sần sùi khi quan sát và khi chạm vào. Nốt mụn có hình tròn, kích thước từ 1 - 2mm, thường mọc thành chùm, chủ yếu ở vùng trán, mũi, hai bên má và cằm, những nơi có tuyến bã nhờn hoạt động mạnh. Mụn đầu trắng khá “cứng đầu”, khó xử lý và dễ tái phát.

Mụn ẩn

Không giống như mụn trứng cá, mụn sưng viêm, mụn ẩn nằm dưới bề mặt da và khó nhận biết, cảm nhận rõ nhất khi sờ vào có thể thấy được mụn sần, lộm cộm. Loại mụn này không gây đau nhưng khiến làn da trở nên sần sùi, khô ráp. Chúng  xuất hiện nhiều ở hai bên má, trán và cằm. 

Mụn ẩn có kích thước nhỏ, thường mọc thành cụm và khó điều trị vì nhân mụn nằm sâu trong nang lông. Việc cạy hay tự ý nặn mụn có thể làm da bị tổn thương, để lại những vết thâm, sẹo rỗ hay sẹo lõm. 

⇒ Tham khảo: Top 10 kem trị mụn ẩn hiệu quả nhanh Bác Sĩ khuyên dùng

Mụn cám

Mụn cám là những nốt mụn li ti, kích thước nhỏ như đầu kim, có màu trắng hoặc đen, thường mọc thành từng đám và tập trung nhiều nhất ở vùng mũi, cằm, hai má.

Mụn cám hình thành khi tuyến bã nhờn hoạt động quá mạnh gây tích tụ dầu nhờn, cặn bã trong lỗ chân lông kết hợp với bụi bẩn từ môi trường bên ngoài, tế bào chết tạo thành nhân mụn. Mụn cám tuy không sưng đau nhưng lại ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ, khiến làn da sần sùi, chị em cảm thấy mất tự tin.

⇒ Tham khảo: Top 13 cách trị mụn cám hiệu quả cực nhanh trong 1 tuần

Mụn bọc

Mụn bọc là loại mụn có kích thước lớn và sưng to, sờ vào có thể thấy hơi cứng, bên trong có nhân mụn và dịch mủ màu trắng hoặc vàng.

Mụn bọc được xem là thể nặng nhất của mụn trứng cá. Ban đầu, mụn bọc chỉ xuất hiện ở dạng chấm đỏ hơi nổi cộm trên bề mặt da, ấn vào có cảm giác đau nhẹ. Sau đó, nốt mụn phát triển lớn dần, sưng đỏ, nhìn thấy rõ có dịch mủ bên trong. Nốt mụn thường gây đau nhức, sau khi mụn vỡ có thể khiến da bị thâm đen và hình thành sẹo lõm.

Mụn nang

Mụn nang là tên gọi của mụn trứng cá dạng nang, còn được gọi là mụn u nang. Đây là dạng mụn nặng nhất trong các dạng mụn trứng cá. Mụn nang có thể xuất hiện tại nhiều vùng da trên cơ thể như lưng, ngực, cổ nhưng thường gặp nhất là ở mặt. Mụn nang có kích thước lớn, nổi thành từng cục sưng to, bên trong chứa bã dầu, mủ và vi khuẩn. Loại mụn này thường mọc thành từng cụm do da bị nhiễm trùng lan sâu vào tầng trung bì, gây tổn thương đến nhiều nang lông xung quanh, khiến bạn có cảm giác đau và ngứa ngáy.

Khi mụn nang hình thành, cơ thể sẽ phản ứng lại bằng cách tạo ra một màng bọc bao quanh vùng viêm nhiễm, giống như một chiếc túi giữ mủ. Túi mủ này ban đầu cứng và sưng đỏ, sau đó sẽ bớt đỏ dần theo thời gian và cũng trở nên mềm hơn. Bạn sẽ có cảm giác như một chiếc túi đựng nước lỏng và đau nếu dùng tay chạm vào.

Mụn nang không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn có nguy cơ khiến da bị viêm nặng, để lại hậu quả nghiêm trọng cho làn da như sẹo lõm, sẹo thâm rất khó điều trị.

Mụn đỏ

Trong các loại mụn thường gặp phổ biến là mụn đỏ, gây sưng tấy đỏ và cảm giác đau. Mụn đỏ thường không thấy được nhân mụn trên bề mặt da nên rất khó lấy. Mụn đỏ có khả năng dẫn đến mụn bọc, mụn nang rất cao nếu không được điều trị đúng cách.

Mụn đỏ xuất hiện chủ yếu do thói quen cạy nặn mụn, vệ sinh da mặt chưa sạch sẽ khiến vi khuẩn tấn công, trú ngụ trên da gây ra mụn. Bạn không nên tự ý nặn mụn khi mụn chưa chín mùi. Nếu cồi mụn cứng và sâu thì nên đến các cơ sở chuyên khoa da liễu để xử lý đúng cách.

Mụn mủ

Mụn mủ là dạng viêm nặng hơn của mụn đỏ. Phần chân mụn màu đỏ và có nhân mủ trắng ở trên. Mụn mủ là nỗi ám ảnh của nhiều người vì sưng to, gây đau nhức vô cùng khó chịu. Nếu không chăm sóc và xử lý hiệu quả, mụn mủ có thể bị viêm nặng hơn và sưng to hơn.

Mụn rất dễ bị vỡ bởi nhiều tác nhân vật lý bên ngoài, do lớp da bao quanh nốt mụn rất mỏng. Khi mụn vỡ sẽ làm lây lan vi khuẩn và tổn thương da. 

Mụn đầu đinh 

Mụn đầu đinh hay còn gọi là mụn đinh râu thường gặp nhiều hơn ở nam giới do mụn mọc chủ yếu ở chân sợi râu. Ở vị trí xuất hiện mụn sẽ thấy sưng to, rõ ràng, nóng, đỏ, đau nhức như đinh châm. Mụn đầu đinh rất nguy hiểm vì có nguy cơ cao rất đến bội nhiễm và ảnh hưởng đến sức khỏe. Một số trường hợp bị nhiễm trùng còn có thể gây sốt 39 - 40 độ, thậm chí là tắc mạch, méo mồm và tử vong. Vì thế nếu bị mọc loại mụn này cần nhanh chóng đến gặp bác sĩ để được xử lý kịp thời.  

Cách trị mụn tại nhà hiệu quả

Vệ sinh da sạch sẽ 

Tắc nghẽn lỗ chân lông, bã nhờn, bụi bẩn và tế bào chết tích tụ là nguyên nhân chính gây nên mụn và tạo điều kiện cho vi khuẩn tấn công làm hại làn da. Do đó, làm sạch da là “chìa khóa” để trị mụn nhanh hết. 

Bạn cần sử dụng tẩy trang, sữa rửa mặt hàng ngày và tẩy tế bào chết 2 lần/tuần để giúp làn da sạch thoáng, loại bỏ những tác nhân gây mụn. 

Không tự ý nặn mụn 

Bàn tay tiếp xúc với nhiều thứ là nơi siêu lây truyền vi khuẩn. Mỗi lần bạn chạm tay lên nốt mụn hay tự nặn mụn vô tình đã khiến vi khuẩn xâm nhập nhiều hơn, làm mụn lây lan nhanh. Việc nặn mụn cũng khiến làn da bị tổn thương và để lại thâm sẹo rất khó chữa. Vì thế nếu muốn trị mụn hiệu quả thì hãy từ bỏ ngay thói quen xấu này. 

Sử dụng sản phẩm trị mụn

Để giải quyết vấn đề mụn trên da phải cần đến những sản phẩm đặc trị, chứa các thành phần hoạt chất kháng khuẩn, chống viêm, phục hồi và tái tạo tế bào da. Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại kem trị mụn cho bạn lựa chọn. Tuy nhiên hãy nhớ chọn sản phẩm từ thương hiệu uy tín, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng và luôn tìm hiểu kỹ lưỡng về bảng thành phần, công dụng điều trị từng loại mụn để chọn được sản phẩm đúng nhé. 

Chăm sóc da đúng cách 

Với những bạn đang bị mụn thì việc chăm sóc da càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Hãy xây dựng quy trình chăm sóc da (skincare routine) với những sản phẩm phù hợp sẽ giúp điều trị mụn, ngăn ngừa hình thành mụn mới và các vấn đề về da khác. 

Chú ý chế độ ăn uống, sinh hoạt

Những yếu tố bên trong cơ thể cũng là nguyên nhân hàng đầu khiến da mọc mụn ngay cả khi bạn đã qua giai đoạn mất cân bằng nội tiết tố. Hãy xây dựng một chế độ dinh dưỡng khoa học và thói quen lành mạnh. Hạn chế đồ cay nóng, thực phẩm chiên xào nhiều dầu mỡ, đồ ăn nhanh, đồ ngọt, nước uống có ga,...Thay vào đó cần tăng cường bổ sung vitamin và khoáng chất từ các loại rau củ quả, trái cây tươi. Ngủ đúng giờ, ngủ đủ giấc và luôn giữ tinh thần thoải mái sẽ giúp bạn trị mụn nhanh hơn và có một làn da khỏe đẹp từ bên trong đấy.   

Lời kết: Mong rằng qua bài viết trên bạn đã biết cách phân biệt các loại mụn thường xuất hiện trên khuôn mặt cũng như có phương pháp điều trị mụn hiệu quả nhé! Chúc bạn luôn xinh đẹp!